خودرو به بورس می رود - مجله سفرنامه ترکیه

به گزارش خبرنگاران به نقل از ایران، از دهه های گذشته نسخه های مختلفی برای ساماندهی بازار خودرو از جمله قیمت و فراوری پیچیده شده است، زمانی حواله حرف اول را می زد و در ابتدای دهه 70 نیز قرعه کشی خریداران نهایی را معین می کرد. همان فرایندی که طی ماه های گذشته دوباره در دستور کار خودروسازان نهاده شده و خریداران خودرو از میان گوی هایی که می چرخد، شناسایی می شوند.

اما همچنان دو نرخی بودن خودرو و اختلاف شدید قیمت کارخانه تا بازار باعث شده است تا ساماندهی این بازار به انتها مطلوبی نرسد. البته تشدید تحریم ها و خروج خودروسازان خارجی از فرانسوی، کره ای و حتی چینی؛ تعادل این بازار را بیش از پیش برهم زد. به طوری که با فاصله دریافت تیراژ فراوری خودروسازان نسبت به سال های قبل، تقاضا با اضافه نموده شدن تقاضاهای سفته بازانه از عرضه سبقت گرفته است.

حال برای ساماندهی این بازار، مجلسی ها طرح تازه ای ارائه نموده اند. هرچند طرح نمایندگان مجلس دهم با عنوان ساماندهی بازار خودرو به دلیل ایرادات شورای نگهبان به انتها نرسید، اما نمایندگان مجلس یازدهم نیز دست به کار شده اند و طرح جدیدی تدوین نموده اند که یکی از پایه های اصلی آن را بورسی شدن خودرو تشکیل می دهد. با نهایی شدن این طرح خودروهای داخلی و وارداتی با تیراژ بالا تنها از راستا بورس عرضه می شود.

تجربه عرضه بورسی خودرو

این درحالی است که آنالیز فرایند سال های قبل نشان می دهد که تجربه این کار وجود دارد. در سال 1396 با بسترسازی های اجرا شده درهشتم خردادماه 1396 برای نخستین بار 50 دستگاه خودروی سراتو محصول شرکت سایپا با قیمت پایه 872 میلیون و 604هزار و 446 ریال در بورس کالای ایران عرضه شد. پیش از این خودروی سراتو در بورس کالا پذیرش شد تا سایپا بتواند پس از عرضه فیزیکی، به وسیله انتشار اوراق سلف موازی برای این محصول خود تأمین مالی کند.

به این ترتیب امیدنامه پذیرش و درج سراتو در سایت رسمی بورس کالا نهاده شد. نگاهی به اطلاعیه عرضه سراتو در بورس کالا نشان می دهد که این خودرو 2000cc آپشنال EFS با رنگ های سفید 20دستگاه، نقره ای 10دستگاه، قرمز 10دستگاه و آبی 10دستگاه در بورس کالا عرضه می شود.

همچنین مبالغ مربوط به مالیات ارزش اضافه نموده، بیمه، شماره گذاری و خدمات جمعاً به مبلغ 118 میلیون و 305 هزار و 554 ریال مازاد بر قیمت پایه از خریدار دریافت می شود. انتخاب رنگ به دلخواه مشتری خواهد بود، ولی تخصیص رنگ و اولویت بندی براساس سفارش گذاری صورت خواهد پذیرفت و عرضه به صورت نگهداری وجه است.

خودروسازان ملزم به عرضه محصولات در بورس می شوند

در شرایطی که عرضه بورسی خودرو در سال 96 ادامه دار نبود و خودروسازان تمایل چندانی برای آن از خود نشان ندادند، روز گذشته مدیرکل صنایع خودرو و نیرومحرکه وزارت صمت اظهار داشت: براساس طرح نمایندگان مجلس برای سازماندهی بازار خودرو و گزارشات و جلسات که در کارگروه توسعه صنایع و معادن برگزار شده، شرکت ها ملزم به عرضه خودروهای خود تنها به وسیله بورس می شوند.

سهیل معمارباشی ادامه داد: به عبارتی برای خودروها و براساس فرمول قیمت گذاری، پایه قیمتی مشخص می شود و پس از آن در بورس عرضه می شود تا براساس عرضه و تقاضا رقابت شود. در نهایت قیمت فروش معین می شود و خودروسازها محصولات خود را به آن قیمت به فروش می رسانند. این مقام مسئول توضیح داد: همچنین قرار است در خصوص ما به التفاوت قیمت کشف شده در بورس و قیمت پایه که بهای تمام شده خودروسازان به علاوه یک سود منصفانه خواهد بود، تصمیم گیری شود تا از این منابع جهت استفاده از توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی یا توسعه فعالیت های تحت توسعه در صنعت خودرو و توسعه محصولات جدید برنامه ریزی شود.

نحوه قیمت گذاری خودرو در بورس کالا

مدیر مطالعات مالی بورس کالا در این باره با اشاره به این که تمام خودروهای وارداتی و داخلی که فراوری بالایی دارد در بورس کالا ارائه خواهد شد، گفت: درابتدا برای خودروهای مشمول یک قیمت پایه با لحاظ سود معقول برای فراورینماینده مشخص و این قیمت به عنوان قیمت پایه و اولیه در تابلوی معاملاتی درج می شود.

جواد فلاح ادامه داد: پس از درج قیمت در تابلو، خریداران می توانند رقابت نمایند که به طور قطع این قیمت با قیمت پایه اختلاف دارد و مابه التفاوت قیمت پایه و معاملاتی برای ارتقای صنعت خودرو و حمل و نقل اختصاص می یابد.

وی درپاسخ به این پرسش که این مابه التفاوت به طور کامل به خودروسازان می رسد یا خیر؟ شرح داد: طبق طرح مجلس منابعی که از این محل حاصل می شود به سه گروه تخصیص می یابد که شامل حمل و نقل عمومی کشور و فراورینمایندگان خودرو می شود، البته خودروسازانی که میزان فراوری خود را افزایش دهند سهم جداگانه ای به عنوان گروه سوم دریافت خواهند کرد. این مقام مسئول همچنین درخصوص این که فرمول قیمت گذاری و نحوه مشخص قیمت پایه برچه اساسی مشخص می شود؟ اظهارکرد: قرار است شورای رقابت این فرمول را ارائه دهد.

نحوه خرید خودرو از بورس

براساس گفته های مدیر مطالعات مالی بورس کالا درباره شرایط خرید خودرو از بورس کالا گفت: کسانی که قصد خرید خودرو از بورس دارند باید دارای گواهینامه باشند. همچنین برای جلوگیری از سفته بازی، خریداران در طول سال تنها یک بار می توانند از یک مدل خودرو خریداری نمایند و امکان خرید بیشتر وجود ندارد.

به گفته وی، با اجرای این طرح شماره گذاری خودروهای مشمول نیز براساس معامله در بورس کالا صورت خواهد گرفت. بدین ترتیب امکان عرضه خودرو خارج از بسترهای معاملاتی بورس وجود نخواهد داشت. فلاح همچنین درباره نحوه برخورد با خودروسازانی که با تأخیر محصول را به خریدار تحویل می دهند، اضافه نمود: زمان تحویل خودرو در بورس اهمیت زیادی دارد و برهمین اساس درصورت تحویل با تأخیر، فراورینماینده باید به مشتری خسارت پرداخت کند.

دست اندازهای احتمالی راستا بورسی خودرو

با وجود تمام مزیت های قطعی عرضه بورسی کالاها که به کشف قیمت واقعی و عادلانه و شفافیت فراورینمایندگان منجر می شود، به نظر می رسد ورود خودرو به بورس دست اندازهایی نیز دارد. درحالی که در دهه های گذشته همیشه نهاد دولت با قیمت گذاری سعی داشته است تا بازار خودرو را سامان دهد، عرضه بورسی خودرو به معنای خروج از قیمت گذاری است. برهمین اساس دولت باید از قیمت گذاری خارج شود. این درحالی است که پیش از این رئیس شورای رقابت به این استدلال که عرضه بورسی به افزایش قیمت خودرو منجر می شود با این طرح مخالفت کرد.

کارشناسان اعتقاد دارند هرچند ممکن است که به دلیل بالا بودن تقاضا، قیمت نهایی با رشد همراه شود، اما از آنجا که بخش عمده مابه التفاوت قیمت پایه و نهایی به خودروسازان برمی شود می تواند باعث افزایش فراوری خودرو شود و همین افزایش فراوری سدی در برابر رشد بیشتر قیمت ها خواهد بود.