تاریخچه شیرین کننده های مصنوعی ساخارین و آسپارتام و کشف تصادفی هر دوی آنها - مجله سفرنامه ترکیه

روز بعد، نمونه برداری از بعضی ترکیبات شیمیایی را آغاز کرد که رویشان کار می کرد. او به سرعت مادهٔ شیرینی پیدا کرد: مادهٔ شیمیایی که از قیر زغال سنگ به دست می آمد. این ماده پانصد برابر شیرین تر از شکر بود!

فالبرگ نام جدیدی به آن داد: ساخارین. این ماده٬ اولین شیرین نمایندهٔ مصنوعی دنیا شد.

فالبرگ در زمان کشف این ماده برای داروساز سرشناس و برجسته ای به نام آیرا رمسن (ira remsen) کار می کرد و آن ها با هم این کشف را اعلام کردند. اما فالبرگ مخفیانه به واشنگتن سفر کرد تا حق اختراع را به نام خود ثبت کند!

رمسن که بعدها رئیس دانشگاه جانز هاپکینز شد٬ هیچ گاه او را نبخشید. او بعدها گفت: فالبرگ رذل و حقه باز است. هر بار که می شنوم نامم همردیف نام او آورده می شود٬ حالم به هم می خورد.

حتی در همان روزهای نخست نیز بعضی فکر می کردند ساخارین خطرناک است٬ در سال 1908 وزیر کشاورزی سعی کرد آن را تحریم کند٬ زیرا برای سلامتی بسیار مضر بود. اگر حمایت های عظیم ترین هوادار ساخارین یعنی رئیس جمهور آمریکا تئودور روزولت نبود٬ شاید پیروز نمی شد، اما روزولت به توصیهٔ پزشکانش از این ماده استفاده و ادعا می کرد: هرکس گفته است ساخارین برای سلامتی مضر است٬ ابلهی بیش نیست. و قضیه منتفی شد.

اما در دهه 1970 دوباره چند تحقیق روی موش های نشان داد که ساخارین ممکن است عامل خطری برای ابتلا به سرطان مثانه باشد، چیزی که دوباره نتوانست به انسان تعمیم پیدا کند و فعلا FDA استفاده از آن را مضر نمی داند.

کشف های تصادفی در تاریخ شیرین نماینده های مصنوعی فراوان به چشم می خورند. در سال 1965، داروسازان در مرکز جی. دی. سرلی روی داروی ضد زخم معده کار می کردند. یکی از آنها به نام جیمز ام شلاتر وقتی در حال گرم کردن ترکیبی شیمیایی بود، او مقداری از این ماده را روی انگشتانش ریخت. او کمی بعد در همان روز٬ انگشتانش را با آب دهانش تر کرد تا ورق کاغذی را بردارد و متوجه مزهٔ شیرینی شد. ابتدا فکر کرد از شیرینی دوناتی بوده که در ساعت استراحتش خورده است٬ اما خیلی زود متوجه اشتباهش شد. او که می دانست ماده ای که رویش کار می نماید بی ضرر است٬ کمی از آن را در قهوه اش ریخت و مزهٔ شیرینش را در دفترچهٔ یادداشت آزمایشگاهش ثبت کرد. محصول، آسپارتام (aspartame) بود که اکنون به اولین شیرین نمایندهٔ مصنوعی دنیا تبدیل شده است.

اما آیا می دانستید که شکر کیسه ای هم چیز زیادی قدیمی ای نیست؟!

بن آیزن اشتاد (ben eisenstadt)، وکیلی که بعدها مسئول رستوران و پس از آن فراوری نمایندهٔ چای کیسه ای شد، ایده شکر را برای شرکت دومینو فرستاد، اما آن ها علیرغم ابراز علاقه، ترجیح دادند که بن را دور بزنند و شکر کیسه ای خودشان را فراوری نمایند. ده سال بعد، پسر بن به نام مارو (maro)٬ نوع پودر شدهٔ ساخارین را اختراع کرد و پدر و پسر تصمیم گرفتند آن را در کیسه های صورتی رنگ به بازار عرضه نمایند.

محصول آن، شکر سویت ان لو (sweetN low) بود (این نام از شعر آلفرد لرد تنیسون برگرفته شد) که در سال 1957 بیرون آمد و به بازار عرضه شد، درست زمانی که جنون همگانی رژیم غذایی کشور را فرا گرفته بود. به این ترتیب٬ نسل جدیدی از محصولات شیرین نمایندهٔ کم کالری به وجود آمد.