ترکیه به خرید نفت از ایران ادامه خواهدداد، احتمال افزایش واردات گاز - مجله سفرنامه ترکیه

او همچنین در این مصاحبه مطرح نمود که اگرچه شرکت های خصوصی ترکیه منابع مالی کافی را برای جذب بازار ایران در اختیار دارند، اما در عین حال برای جذب سرمایه گذار خارجی در ایران ما احتیاجمند یک چارچوب قانونی در کنار فرایند تصمیم گیری کارآمد و ثبات سیاسی هستیم.

متن کامل این مصاحبه به توضیح ذیل است.

*در سال 2015 ایران خاطرنشان کرد که آمادگی دارد تا بخشی از گاز طبیعی مورد احتیاج اروپا را از طریق خط لوله ترکیه تامین کند. این طرح تا الان به کجا رسیده است؟ آیا این پروژه پس از خروج آمریکا از توافق مشترک برجام و اعمال مجدد تحریم ها علیه ایران همچنان می تواند عملی و اجرایی باشد؟

مقامات ایرانی تا کنون طی چند نوبت علاقه خود را به صادرات گاز به اروپا و حضور در بازار و تامین انرژی این منطقه نشان داده اند. ایران دومین منابع و ذخایر گازی جهان را در اختیار دارد، اما در حال حاضر از صادرات چندان عمده و قابل توجهی در حوزه گاز برخوردار نیست.

گفتنی است که مصرف داخلی گاز در ایران بسیار قابل توجه است و از طرف دیگر این کشور بدلیل آثار ناشی از تحریم، در حوزه سرمایه گذاری خارجی و تکنولوژی فنی دچار کمبودها و چالش هایی است. ایران سالانه فقط 10 میلیون متر مکعب گاز به ترکیه صادر می نماید و صادرات بیشتر گاز توسط ایران احتیاجمند منابع مالی و سرمایه گذاری خارجی بیشتر و همچنین کاهش مصرف داخلی است.

به نظر می رسد طی چند سال آینده، اروپایی ها بدنبال واردات گاز طبیعی بیشتری نباشند چون در حال حاضر واردات گاز ال.ان.جی از آمریکا و روسیه نقش پررنگی در بازار مصرفی اروپا بازی می نمایند و قرار است از طریق خط لوله انتقال گاز ترک استریم و نورد استریم 2 میزان صادرات گاز به اروپا بیشتر نیز گردد.

کشورهای اروپایی همچنین سرمایه گذاری ها و طرح های بزرگی در حوزه انرژی های نو و بهره وری انرژی دنبال می نمایند که بطور طبیعی از احتیاج این منطقه به گاز طبیعی کاسته خواهد شد.

در عین حال ایران برای افزایش صادرات گاز خود به ترکیه احتیاجمند 4.6 میلیارد دلار سرمایه گذاری در زیرساخت ها برای رساندن گاز به مرزهای ترکیه است که در حال حاضر چنین ظرفیت مالی در ایران وجود ندارد و از طرف دیگر قیمت گاز صادراتی فعلی برای ایران چندان به صرفه نیست که بخواهد آن را از طریق خط لوله ترکیه به اروپا نیز صادر کند.

*آنکارا پیش از این وعده داده بود که واردات گاز خود از ایران را افزایش خواهد داد. آیا در حال حاضر این طرح همچنان در دستور کار ترکیه واقع شده است؟

تحریم های آمریکا بخش نفتی ایران را هدف قرار داده و ترکیه همچنان به واردات گاز از ایران ادامه خواهد داد. البته ترکیه در داخل نیز برخی خطوط داخلی گاز را در اختیار دارد، اما از آن جا که سیستم توزیع گاز ترکیه شبکه ای و یکپارچه نیست، لذا آنکار برای تامین گاز در مناطق جنوبی که دارای زمستان های سردتری هستند، همچنان احتیاجمند واردات گاز است.

در عین حال ترکیه بیشتر علاقه مند به واردات گاز ایران است. با وجود آن که واردات گاز از آذربایجان از طریق پروژه تنپ (خط لوله گاز طبیعی ترانس-آناتولی) شروع گردیده و تا سال آینده نیز واردات گاز از روسیه از طریق خط لوله ترک استریم شروع خواهد شد، اما ترکیه همچنان علاقه مند به افزایش واردات گاز خود از ایران و همچنین تمدید قرارداد گازی مشترک با تهران است که تا سال 2026 مهلت زمانی تمام خواهد شد.

مقامات ترکیه تا کنون طی چند نوبت به صراحت اعلام نموده اند که بدلیل قیمت مناسب تر گاز ایران در مقابل قیمت واردات گاز از آذربایجان و روسیه، آنها بیشتر علاقه مند به خرید گاز از ایران هستند. لذا در صورتی که ایران و ترکیه در مورد قیمت گاز به توافق جدیدی دست یابند، ایران قادر خواهد بود که گاز بیشتری را به ترکیه صادر و در مقابل ترکیه میزان بیشتری از گاز طبیعی را از ایران خرید خواهد نمود.

در عین حال این را باید توجه داشته باشیم که فراوری بیشتر گاز در ایران احتیاجمند سرمایه گذاری بیشتر در حوزه نفت و گاز و تقویت زیرسرساخت ها و اولویت دادن به بهره وری انرژی در این کشور است. ترکیه به مقامات آمریکایی اعلام نموده که واردات نفت و گاز خود را از ایران ادامه خواهد داد، هرچند در ماه گذشته میزان خرید نفت آنکار از تهران کاهش یافته است.

*ترکیه تحریم های آمریکا علیه ایران را یکجانبه خوانده و گفته است از آن ها پیروی نخواهد نمود. در عین حال شرکت انرژی ترکیه ای یونیت اینترنشنال در ایران حضور پرقدرتی دارد و با وزارت نیرو ایران برای ساخت هفت نیروگاه گازسوز قراردادی به ارزش 4.2 میلیارد دلار امضا نموده است. پروژه های این شرکت در ایران تا چه حد پیشرفت لازم را داشته است؟ آیا شرکت یونیت اینترنشنال با وجود فشارهای آمریکا تصمیم دارد به حضور خود در ایران ادامه دهد یا ممکن است تحت تاثیر این فشارها ایران را ترک کند؟

بعد از برجام ایران انتظار داشت شاهد سرمایه گذاری های خارجی بیشتری باشد و شرکت یونیت اینترنشنال یکی از این شرکت های خارجی بود که در ایران توافق نامه ساخت هفت نیروگاه گازی بزرگ را امضا کرد.

براساس این قرارداد، ایران قرار است گاز مورد احتیاج نیروگاه های ساخته گردیده توسط این شرکت را فراهم کند و از سوی دیگر خرید برق از این نیروگاه ها را براساس قیمت از پیش معین گردیده به مدت شش سال تضمین کند. تا سپتامبر 2018 پیشرفت قابل توجهی در این قرارداد دیده نگردیده است و بین دولت و مجلس ایران در ارتباط با این توافق مباحث چالش برانگیزی وجود دارد.

در این ارتباط اسدالله قره خانی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس اعلام نموده در قراردادهای سرمایه گذاری خارجی در بخش انرژی، سیاست دولت می بایست بر انتقال تکنولوژی و دانش فنی و همچنین آموزش نیروی انسانی در داخل کشور مبتنی باشد. سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس همچنین گفته است که شرکت یونیت اینترنشنال سابقه ساخت نیروگاه را ندارد و این شرکت در ترکیه بیشتر به عنوان شرکتی در حوزه ساخت هتل و پروژه های تجاری شناخته می گردد.

از طرف دیگر خروج آمریکا از برجام چالشی عمده برای حضور و سرمایه گذاری شرکت های خارجی در بخش انرژی ایران است. به نظر می رسد که شرکت یونیت اینترنشنال از دولت ترکیه انتظار داشته باشد تا حمایت های بیشتری را برای ادامه حضور و فعالیت این شرکت در ایران در ساخت طرح های نیروگاهی دنبال کند و برای یونیت اینترنشنال ادامه حضور در ایران واقعا کار آسانی نیست.

مشکل دیگر مرتبط با حمایت دولت و مجلس نمایندگان ایران از فعالیت و حضور شرکت ها و سرمایه گذاری خارجی در حوزه انرژی است و ضروری است تا این حمایت ها افزایش یابد. شرکت های خصوصی ترکیه از سرمایه و تجارب کافی برای جلب توجه و فعالیت در بازار ایران برخوردار هستند.

مشکل در این جاست که برای جذب سرمایه گذاری خارجی ما احتیاجمند یک چارچوب قانونی و کارآمد و همچنین فرایند اداری و تصمیم گیری سریع در کنار ثبات سیاسی به ویژه در بخش بین المللی هستیم که در حال حاضر دستیابی به این متغیرها کمی دور از دسترس به نظر می رسد.