نائورو، جزیره ای که در پی استخراج فسفات از بین رفت - مجله سفرنامه ترکیه

اولین کسانی که در نائورو سکنی گزیدند، مردم میکرونزی و پلی نزی بودند که به مدت حداقل 3000 سال در این جزیره زندگی کردند. این جزیره دور از دسترس غربی ها بود، مگر این که ملوان یا مجرمی فراری به این مکان پناه می آورد. نائورو تقریبا جزیره ای ناشناخته بود تا این که در اواخر قرن نوزدهم میلادی به وسیله امپراتوری آلمان تصاحب و از مستعمراتش شد. چیزی نگذشت که اروپاییان ذخایر فسفات را در این جزیره پیدا کردند و این مکان تبدیل به معدنی شد که قدرت های استعمارگر خارجی به استثمارش پرداختند. بعد از به استقلال رسیدن نائورو در سال 1968، بهره کشی از معادن این جزیره شدت یافت؛ تا جایی که بیشتر فسفاتش استخراج شد و در پی آن، اقتصاد نائورو بسیار تضعیف شد. طی فرآیند بارور کردن زمین های کشاورزی در کشورهای دوردست، زمین های خود جزیره نابارور شد. امروز، زمین های این جزیره خشک و بی آب و علف شده است و 80 درصد آن پر از قله هایی شده که آکنده از سنگ آهک است.

ذخایر فسفات نائورو در نتیجه فضله پرندگان و در طول هزاران سال به وجود آمده است که از آن با عنوان گوانا یاد می گردد. این ذخایر غنی در نزدیکی سطح زمین هستند و عملیات استخراج را بسیار ساده می نمایند. قبل از این که حق استخراج فسفات از این معادن طی قراردادی به بریتانیا داده گردد، این آلمانی ها بودند که برای اولین بار اقدام به استثمار ذخایر این جزیره کردند. بعد از جنگ جهانی اول، جامعه ملل، کشورهای بریتانیا، استرالیا و نیوزیلند را به عنوان متولیان نائورو اظهار داشت که طی آن، سازمان کمیسیون فسفات بریتانیا تشکیل شد و مسئولیت حقوق فسفات را به عهده گرفت.

بعد از این که نائورو تبدیل به ملتی مستقل شد، دولت نوپای این جزیره، تمامی حقوق تجارت فسفات را از استرالیا خریداری کرد که به تبع آن، اقتصادش روند رو به رشدی را تجربه کرد.

سود حاصل از استخراج فسفات در معادن، سرانه عایدی نائورو را به بیشترین اندازه در میان تمامی ملت های تازه استقلال یافته رساند. در حالی که تجارت بهره برداری از معدن در حال رونق بود، زمین های جزیره به کلی نابود شدند. در فرآیند استخراج فسفات در نائورو، خاک سطح زمین را بر داشته و فسفات را از بین دیواره ها و ستون مرجان های باستانی و نیز فرورفتگی های ناصاف که بین آ نها وجود دارد، بیرون می کشند. این فسفات ها برای محصولات کشاورزی یا چیزهای دیگر بلااستفاده هستند، اما عمل استخراج آن، موجب از بین رفتن باروری خاک می گردد. این عملیات استخراج، زندگی آبزیانی را که در اطراف جزیره زندگی می نمایند نیز با ریختن پسماند فسفات به داخل آب مختل نموده است.

وقتی که فسفات به اتمام رسید، اعتباری که برای مدیریت سرمایه جزیره تخصیص داده شده بود از بین رفت. بعلاوه قرار بود چندین طرح سرمایه گذاری شامل هتل و شرکت هواپیمایی نائورو احداث شوند که هیچ گاه عملی نشدند و در نهایت منجر به وارد شدن لطمه های مالی به این جزیره شد. نائورو که به لحاظ مالی درمانده شده بود، آغاز به صدور گذرنامه برای مردم کشورهای دیگر به قیمت ناچیز کرد و از سوی دیگر پناهنده های جنگی را که دیگر کشورها از پذیرش شان امتناع نموده بودند نیز پذیرفت. این موضوع منجر به ایجاد مرکز نگهداری نائورو در سال 2001، به وسیله استرالیا و تبدیل آن به منبع عایدی و اشتغال زایی مناسبی در جزیره شد.

اقتصاد و زمین های نائورو، تنها قربانیان این جزیره نبودند. مردم نائورو در زمره بیمارترین و چاق ترین افراد جهان هستند که از قند خون و فشار خون بالا رنج می برند. فقط تعداد اندکی از مردم اینجا بیش از 60 سال عمر می نمایند.

قبل از این که نائورو به استقلال برسد، مردم اینجا به ماهیگیری و کشاورزی می پرداختند و غذای خود را از ماهی تازه، میوه و سبزیجات تهیه می کردند. با عایدی آسانی که از فسفات به دست می آمد، مردم کم کم آغاز به استفاده از غذاهای کنسروی و یخ زده وارد اتی کردند. به همین علت است که نائورو بیشترین نرخ چاقی و دیابت را در کل جهان دارد. 94 درصد از ساکنان این جزیره اضافه وزن دارند و 72 درصد آنان دچار چاقی مفرط هستند. بیش از 40 درصد جمعیت نائورو مبتلا به دیابت نوع 2 هستند. بعلاوه مسائل تغذیه ای بسیاری مانند بیماری کلیوی و قلبی، دامن گیر مردمان این جزیره است.

نائورو هنوز هم میزان کمی فسفات صادر می نماید. اما عایدی حاصل از آن برای مدیریت جمعیت 10 هزار نفری اش کافی نیست. یاری های خارجی که عمدتاً از استرالیا، تایوان و نیوزیلند به این مکان می رسد، تنها علت زنده ماندن مردم نائورو است.

جمعی از شرکت نمایندگان در راهپیمایی برای مبارزه با دیابت و داشتن تناسب اندام دور فرودگاه نائورو