چرا زنان بیشتر به بیماری های خود ایمنی دچار می شوند؟ - مجله سفرنامه ترکیه

تحقیقات جدید روی موش ها توضیحی در خصوص اینکه چرا بیماری های خودایمنی در زنان بیشتر اتفاق می افتد ارائه نموده که نشان می دهد به دلیل وجود یک کروموزوم X اضافی است. در بین جانداران گونه مونث معمولا سیستم ایمنی قوی تری نسبت به بقیه دارند. این موضوع می تواند به مقابله بهتر با عفونت ها یاری کند. از سوی دیگر موجب واکنش های خود ایمنی بیشتری گردد. این بدان معنی است که زنان نسبت به چنین بیماری هایی آسیب پذیرترند. از همین رو شیوع بیماری مانند مالتیپل اسکلروزیس (MS) در زنان 2 تا 3 برابر بیشتر از مردان است.

چرا چنین اختلافی وجود دارد و علت آن همچنان یک راز است؟ اختلاف بین جنسیت زن و مرد عمدتا به دلیل وجود هورمون های مختلف و تفاوت در کروموزوم هاست. نقش هورمون ها به خوبی در بیماری های خود ایمنی آنالیز شده، اما نقش کروموزوم ها همچنان رمزآلود است.

کروموزوم X مقدار زیادی از ژن های مرتبط با سیستم ایمنی را حمل می نماید که زنان دوتا و مردان یکی از آن را به همراه دارند. محققان دانشگاه UCLA بر این باورند که کروموزوم X اضافی دریافتی از سوی پدر می تواند نقش اساسی در بروز این مسائل داشته باشد.

از آنجا که زنان دارای دو X هستند، این دو برابری باید به وسیله فرایندی به نام غیرفعال کردن X، به متعادل شدن تاثیر آن منجر گردد. این فرایند با متیلاسیون DNA و جلوگیری از بیان بعضی ژن های خاص صورت می گیرد. در این فرایند تقریبا بیشتر ژن ها غیرفعال شده و حدود 15 درصد آن ها بیان می شوند که در زنان نسبت به مردان بیشتر است. همچنین غیرفعال شدن بعضی از این ژن ها می تواند بروز بعضی از صفات که عملکرد سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می دهد توجیه کند. در این تحقیق، محققان دریافتند که 5 ژن در X وجود دارد که در مردان بیشتر بیان می گردد. آنالیز ها نشان داد در موش های ماده کروموزوم X که از سوی پدر آمده بود دستخوش غیرفعال شدن نهاده شد.

این آنالیز نشان می دهد که کروموزوم منتقل شده از سوی پدر، در سطح های بالاتری از غیرفعال شدن قرار می گیرند که می تواند بیان ژن های خاصی را سست و موجب افزایش بروز پاسخ های التهابی در زنان گردد.

به عبارت دیگر اختلاف در غیرفعال شدن X، می تواند نقش اساسی در ساخت سیستم ایمنی ایجاد کند. اثبات این که آیا چنین موضوعی در انسان ها نیز با تعداد بیشتر ژن های مرتبط با ایمنی وجود دارد یک چالش بزرگ است. از سوی دیگر این کروموزوم X اضافی مزیت هایی در زمینه ایمنی بدن نیز دارد.

به گفته متخصص مغز و اعصاب Rhonda Voskuhl، اگر بتوان تنظیم کننده های متیلاسیون را پیدا کرد، می توان این اختلافات را هدف قرار داد و میزان بیماری های خود ایمنی در زنان را نیز کاهش داد.

تا به امروز تحقیقات نشان داده که این بیماری های خودایمنی به دلیل کروموزوم X پدری اتفاق می افتد. اما قبل از اینکه بتوان آن ها را مقصر این موضوع دانست باید تحقیقات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد.

sciencealert.com

2121