سرنوشت آموزش مجازی در استمرار تعطیلی دانشگاه ها، آنالیز نحوه تدریس اساتید در دوران کرونایی - مجله سفرنامه ترکیه

اگر علاقمند به دریافت بهترین خدمات تحصیل کانادا هستید با ما همراه شوید، با مجری مستقیم ویزای تحصیلی کانادا، با دریافت مشاوره رایگان از مجربترین تیم مهاجرتی کانادا، بهترین مسیر را به سوی مدارو، کالج ها و دانشگاه های کانادا انتخاب کنید.

به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری خبرنگاران، آموزش مجازی در دانشگاه ها به صورت مستقل از هم پیگیری می گردد که همین امر عدالت آموزشی را در کشور با چالش روبرو نموده است. بعضی از دانشگاه ها پیشرو بودند و بعضی از این قافله جا ماندند.

به عقیده سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نبود سامانه های ملی و استفاده مستقل هر دانشگاه از سامانه، محصول تفکر خبرنگارانلوگ و کارکردن در محیط دیجیتال است.

در محیط خبرنگارانلوگ فرد بر مبنای مکان، مؤسسه و سازمان کار می نماید؛ ولی در محیط دیجیتال یک سامانه می تواند جوابگوی همه احتیاجها باشد.

در حال حاضر در بیشتر نظام های کشور دچار این اشتباه هستیم و در سرویس های مختلف این اشتباه در حال تکرار شدن است ولی بنای ما این است که به سمت ایجاد سامانه یکپارچه ملی آموزش و پژوهش برویم.

بایدها و نبایدهای آموزش الکترونیک در دانشگاه ها

کرونا ویروس، مهمان ناخوانده کشور به عنوان یک بحران برای آموزش عالی شناخته و منجر به تعطیلی دانشگاه ها شد، اما آموزش تعطیل شدنی نیست. مدت حضور این مهمان ناخواسته معین نیست.

از همین رو احتیاج است برآوردی از فعالیت و کیفیت اقدامات دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی جمع آوری و چشم اندازی برای ادامه فعالیت آن ها تبیین گردد.

مهدی حمزه پور عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) که ترم جاری در چندین دانشگاه مشغول تدریس دروس مختلف است، در تبادل نظر با خبرنگار خبرگزاری خبرنگاران می گوید که ناگزیر با چندین نرم افزار آموزش مجازی در دانشگاه ها به ادامه فعالیت پرداختم. آموزش مجازی به صورت یکسان در دانشگاه ها انجام نمی شد؛ بعضی از دانشگاه پیشرو بودند و درگذشته زیرساخت های لازم آن را تهیه نموده بودند، اما فرهنگ سازی لازم آن انجام نشده بود. زیرساخت های آموزش مجازی در تمامی دانشگاه به صورت یکسان نیست. بعضی از دانشگاه ها خیلی سریع توانستند خود را با شرایط موجود تطبیق دهند و بعضی دیگر دانشگاه ها بعد از یک بازده توانستند با این شرایط همراه شوند و بعضی دانشگاه ها نیز تا به امروز نتوانستند با شرایط موجود تطبیق پیدا نمایند؛ زیرا زیرساخت های لازمه در بسیاری از دانشگاه ها آماده نبود.

به گفته وی با توجه به اینکه دانشجویان از سراسر کشور در کلاس های آموزش مجازی حضور دارند؛ معین شد زیرساخت ها در همه کشور به صورت عادلانه گسترش پیدا ننموده است. این موضوع در کیفیت آموزش مجازی خود را نشان می دهد. هم چنین اساتید، انرژی زیادی برای آموزش مجازی استفاده می نمایند و بیان استاد باید به نحوی باشد که دانشجو با صدای رسا بشنود و متوجه مفهوم درس بگردد.

لزوم توجه به دانشجویان کم بضاعت در آموزش مجازی

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) معتقد است که بعضی از دانشجویان بضاعت کمتری دارند، با توجه به هزینه های اینترنت همه دانشجویان نمی توانند در آموزش مجازی از تماس ویدیویی آنلاین استفاده نمایند. در پی شیوع ویروس کرونا در کشور بحران تصمیم گیری به وجود آمده بود و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در یک عمل اجرا شده و از قبل پیش بینی نشده نهاده شد؛ این وزارتخانه سناریویی برای مدیریت بحران آموزشی نداشت. وزارت علوم برای اینکه بار تصمیم گیری را از دوش ستاد خود بردارد، تصمیم گیری و نحوه اجرا را مستقیماً به دانشگاه ها واگذار کرد. این در حالی است که دانشگاه ها هم از حیث نرم افزار و سیاست گذاری و هم از منظر خط مشی و اطلاع رسانی به دانشجویان و اساتید خود متفاوت عمل کردند. اکنون نیز ابهامات زیادی در مورد امتحانات میان ترم و انتهای وجود دارد و این ارزش یابی و ارزش گذاری اساتید را دچار مشکل نموده است.

مسائل اساتید در نظارت کلاس های آموزش مجازی

وی می گوید اساتید در آموزش مجازی آنلاین، نظارتی بر حضور دانشجویان ندارند، زیرا استاد درگیر محتوای درس است و هم زمان نمی تواند حضوروغیاب کلاس را آنالیز کند؛ از همین رو احتیاج است که استاد، پشتیبانی برای انجام امور نظارتی کلاس است. هم چنین ابهامات زیادی در مورد کیفیت امتحانات انتها ترم وجود دارد و هم اکنون معین نیست که امتحانات به صورت حضوری و یا غیرحضوری (مجازی) برگزار می گردد؛ همچنین یکی از موارد مطرح در مورد برگزاری امتحانات مجازی، امنیت آن است و این کار ارزشیابی آخر سال را برای نمرات دانشجو بسیار سخت نموده است.

عملکرد بهتر وزارت آموزش وپرورش نسبت به وزارت علوم

حمزه پور معتقد است که وزارت آموزش وپرورش در تصمیم گیری در این بحران پیروز تر از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری عمل نموده است و وزارت علوم نسبت به آموزش وپرورش عقب تر بود. این موضوع به علت گستردگی دانشگاه ها و عدم استفاده از سیاست گذاری یکسان بود. از همین رو از نرم افزارهای مختلفی در دانشگاه ها استفاده شد. زمان دفاع انتها نامه بعضی از دانشجویان فرا رسیده، اما هنوز زیرساخت های برگزاری جلسه دفاع آنلاین در بسیاری از دانشگاه فراهم نشده است و همین امر برای دانشجویان مسائل و نگرانی هایی ایجاد نموده است. وزارت علوم باید سازوکار دفاع از انتها نامه در مقطع دکتری و کارشناسی ارشد را معین کند.

سرنوشت اساتیدی که نتوانستند با آموزش مجازی همراه شوند، چه شد؟

این استاد دانشگاه با اشاره به ادامه جهت آموزشی کشور به صورت مجازی و آنلاین، می گوید این دوره یکسری فرصت ها و تهدیدهایی را در پی داشت. فرهنگ سازی سریع ازجمله فرصت های این دوره بود، افراد مجبور شدند خود را با شرایط تطبیق دهند و بیشتر اساتید توانستند با این شرایط ارتباط برقرار نمایند و بعضی از اساتیدی که نتوانستند با آموزش مجازی ارتباط برقرار نمایند، با هماهنگی استاد، دستیاری برای او معین شد تا او را در این جهت همراهی کند و یا تدریس استاد در دانشگاه ضبط شد و ویدیوی آن در اختیار دانشجویان نهاده شد. این اتفاقات مبتنی بر خلاقیت ها و ابتکارات داخلی دانشگاه ها بود و سیاست واحدی از سوی وزارت علوم اتخاذ نشد.

به گفته وی بعضی از دانشگاه ها برای به روزرسانی اساتید در حوزه آموزش مجازی آنلاین در تابستان کلاس های دانش افزایی را برای اساتید تدارک دیده اند که این عمل مبارکی است. با توجه به اینکه اساتید در سنین مختلفی هستند در آموزش مجازی تجربه نشان داد؛ اساتید جوان تر در این حوزه بسیار پیروز تر عمل کردند؛ زیرا نسلی هستند که با نسل حاضر هم آوایی دارند. اساتید قدیمی تر به علت این که با این فضا کمتر آشنا بودند، در این دوران دچار مشکل شدند. البته اگر همین اساتید، دستیاران خوب و جوان داشته باشند می توانند از آموزش مجازی آنلاین استفاده بهینه نمایند.

ترم آینده نیز به صورت مجازی برگزار می گردد

حمزه پور معتقد است که باید از فرصت کمی که در حوزه آموزش مجازی ایجادشده است، نهایت استفاده را کرد و یک جهت واحدی در بین دانشگاه ها شکل بگیرد و با توجه به موج دوم و سوم ویروس کرونا احتمال این وجود دارد که ترم بعد نیز باید به صورت مجازی برگزار گردد. موج سوم از اواخر مهرماه آغاز می گردد و گفته شده این موج خیلی خطرناک تر از موج اول است. این موضوع منجر می گردد که ترم بعدی نیز به صورت مجازی برگزار گردد. از همین رو احتیاج است با تجربه ای که به دست آمده و فرصتی که برای تصمیم گیری وجود دارد؛ درباره کیفیت واحد برگزاری آموزش مجازی، بحث نرم افزارها و پهنای باند تصمیم گیری گردد.

جای خالی همراهی سازمان ها و نهادهای کشوری در تسهیل شرایط

به گفته وی اگر درخواست وزارت ارتباطات از سازمان صداوسیما اجرا شده بود و این سازمان پهنای باند اضافی خود را که به آن احتیاجی هم نداشت، آزاد می کرد؛ بخش عمده ای از مسائل پهنای باند و آموزش مجازی کشور حل می شد. این مسائل با یک رایزنی ساده و ازخودگذشتگی بعضی از نهادها حل می گردد. وزارت علوم باید در این خصوص رایزنی لازم انجام دهد. رایزنی وظیفه هر ستادی است؛ از همین رو ضروری است که وزارت علوم اقدامات لازم را انجام دهد و پهنای باند چندین برابری را برای دانشگاه ها فراهم سازد تا یک بستر آرام را برای ادامه فعالیت های آموزشی اساتید و دانشجویان ایجاد کند.

کرونا، اولین و آخرین بحران آموزش عالی نیست

همچنین اکبر نصراللهی رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه دانشگاه آزاد اسلامی در تبادل نظر با خبرنگار خبرگزاری خبرنگاران، با اشاره به اینکه کشور با بحران های مختلفی روبرو است و بحران کرونا اولین و آخرین بحران ما نیست، می گوید که ایران به لحاظ تنوع بحران ها در ردیف پنجم جهان، از نظر آمار تلفات بحران های طبیعی در بین 10 کشور اول جهان قرارداد و به لحاظ تعداد بحران ها از حدود بیش از 40 بحران شناسایی شده، ایران مستعد وقوع بیش از 30 بحران است. با توجه به اینکه ایران در معرض انواع بحران ها قرارداد، متأسفانه شرایط کشور از این منظر مناسب نیست. بنابراین احتیاج است که تمامی بخش های کشور خود را برای روبروه با چنین شرایطی آماده نمایند.

وی معتقد است مطالعات ما نشان می دهد، باوجوداینکه کشور در شرایط بحران قرار گرفته است، متأسفانه در سال های گذشته بسترها و زیرساخت های لازم برای روبروه و مقابله با بحران ها شکل نگرفته است و در روبروه با هر بحران فکر می کنیم که آن آخرین بحران است و بخش های مختلف فراموش می نمایند ما در معرض بحران های دیگری نیز قرار داریم. دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی باید شرایط و بسترها را به گونه ای آماده نمایند که در روبروه با هر نوع بحران (کرونا، سیل، زلزله، برف، ریز گرد و...) بتوانند آموزش را ادامه دهند و فعالیت ها ادامه پیدا کند و کشور تعطیل نگردد.

استمرار مسائل آموزش مجازی غیرطبیعی است

به گفته نصراللهی برای اولین مرتبه تمام بارِ آموزشی کشور بر آموزش مجازی قرارگرفته است. البته مسائلی وجود دارد که طبیعی است. اگر از این ظرفیت استفاده نکنیم و در بحران های بعدی نیز دچار مسائل مشابه شویم، غیرطبیعی است.

وی می گوید البته در گذشته سابقه استفاده از آموزش مجازی را به این گستردگی نداشته ایم، اگر بخش های مختلف مانند دولت، وزارت ارتباطات، وزارت علوم و سایر بخش های آموزش عالی از آموزش مجازی حمایت نمایند یا دست کم مانعی بر سر راه آن ایجاد ننمایند، می توان ادعا کرد در روبروه با بحران ها آموزش در کشور قطع نمی گردد.

لزوم امکان آموزش مجازی در شرایط سفید

رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه معتقد است در طول ترم ممکن است دانشجو یا استادی در یک دوره موقت نتواند در یک درس نظری به دانشگاه مراجعه کند و این موضوع نباید منجر گردد که دانشگاهیان در آن درس با مشکل روبرو شوند. بلکه باید واحد دانشگاهی از خود انعطاف نشان دهد، بسترها تجهیز و آئین نامه ها اصلاح شوند تا درصورت احتیاج و به تشخیص دانشگاه برای یک مورد خاص کلاس مجازی برگزار گردد.

دوران کرونا، تجربه ای است که امکان دارد در آینده در اشکال دیگر ظهور و بروز داشته باشد. از همین رو بخش های مختلف کشور باید نسبت به گذشته همکاری و همراهی بیشتری داشته باشند و مسئولان نیز با تصحیح قوانین و مقررات جهت را تسهیل نمایند. باوجود تجربه ای که طی سه ماه اخیر در کشور به دست آمده است استمرار مسائل آموزش مجازی در ترم های آینده عملکرد مسئولان در در این حوزه را با چالش روبرو می سازد. هم چنین تا آغاز ترم آینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری امکان تصمیم گیری مناسب تری نسبت به عملکرد دانشگاه ها در حوزه آموزش مجازی خواهد داست.

4084/